Een Barbie met een litteken – mag die er ook zijn?

Door: Joke Stapper

Een pop in een roze jurk in een imperfecte wereld

“In het leven van Barbie is het elke avond feest.” Met deze woorden begint de schrijver van het theologisch elftal z’n wekelijkse artikel in dagblad Trouw. Theologen geven hun mening over een thema uit de media. Deze keer gaat het debat over Barbie, de film.

Theologe Janneke Stegeman verwoordt het als volgt: de film laat zien dat Barbiefabrikant Mattel zich bewust is van althans een deel van de lastige positie van vrouwen (je moet mooi zijn, maar ook weer niet te mooi) en van Barbies invloed op het zelfbeeld van meisjes.

Ik heb de film niet gezien, dus moet ik het van andere bronnen hebben, de krant bijvoorbeeld. Op een bepaald moment wordt in de film de vraag gesteld: denk je wel eens over de dood? Uit deze vraag blijkt dat er zelfs in de context van Barbie mogelijkheden zijn om het gesprek op gang te brengen over existentiële zaken.

In de film komt een dikke Barbie voor, een zwarte Barbie en een transgender Barbie. Graag zou ik nog een Barbie zien. Een Barbie met een litteken.  Zichtbaar of onzichtbaar, zodat bespréékbaar wordt dat mensen littekens oplopen in het leven. Aan de buitenkant kun je niet zien dat mensen te dealen hebben met een verleden van seksueel misbruik.

Wanneer een litteken duidelijk zichtbaar is kán het oproepen tot een gesprek erover. En dat is wat nodig is in onze individualistische samenleving. Het gesprek aangaan en de pijn kunnen uiten van het trauma en de gevolgen van niet begrepen worden.

Voor veel mensen, vooral voor sommige vrouwen met een verleden van seksueel misbruik is het leven helemaal geen feest, maar een kwestie van overleven en het leven vormgeven met de dagelijkse last van de opgelopen verwondingen.

Ik ben bang dat een dergelijke Barbie met een litteken nog niet in het plastic doosje past.

Zwanger van je vader

Boekbespreking De Zon in de regen – Anoushka Boet

Door Inger van Nes

Zelden heb ik een heftiger boek gelezen dan het boek De Zon in de regen van Anoushka Boet. Ze volgt hierin Willie, die in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw op 13 en 15 jarige leeftijd zwanger raakt van haar vader. Haar vader die haar (en haar zussen) al jaren seksueel misbruikt. Ze moet vervolgens gedwongen afstand doen van de twee kinderen. 

Anoushka Boet doet dit door het verhaal van Willie te volgen en deze in historische context te plaatsen. Hoe werd er in de jaren ’60 tegen seksueel misbruik en incest aangekeken? Hoeveel kinderen zijn op deze manier ter wereld gekomen en vervolgens (al dan niet gedwongen) afgestaan?

Bij het lezen van dit boek zijn er diverse emoties die me parten spelen. Ongeloof. Afschuw. Woede. Verdriet. Respect.

Om met het ongeloof te beginnen: ik kan me moeilijk voorstellen dat zo iets intiems als seksuele omgang – tegen je wil in – met je vader kan gebeuren. En wat verder ook ongelofelijk is: het gebrek aan kennis over incest en seksueel misbruik bij hulpverleners en de rechtelijke macht in die tijd. Wie is de vader? Als je de vraag niet stelt, als je geen genoegen neemt met een vaag antwoord, dan hoef je het als professional ook niet te geloven. 

De afschuw en de woede volgen hierop. Hoe kan het dat therapeuten en de politie aangeven dat Willie zelf gekozen heeft voor deze zwangerschappen en incest? Hoe is het mogelijk dat er wordt geformuleerd dat zij dit zelf heeft gewild omdat ze ‘jaloers was op de intieme band die haar zussen met hun vader had?’ Lees: dat hij hen eveneens verkrachtte en daardoor in totaal zes kinderen verwekte. En dan het boek sluiten?! Echt?! Ja. Echt.

Verdriet. Het grote verdriet van Willie. De eenzaamheid. Vriendinnen niet meer thuis kunnen uitnodigen omdat haar vader ook foute plannen met hen heeft. Het zwijgen. Het er niet over kunnen praten. De eenzaamheid. Alleen bevallen van je eerste zoon, met een doek over je hoofd zodat je je niet kan hechten aan je kind. Vervolgens naar huis gaan waar het geweld gewoon doorgaat. Ook wanneer Willie later terecht komt bij hulpverlening die wel aandacht heeft voor seksueel misbruik, blijft het als gevolg daarvan zwanger raken en bevallen een groot taboe. Wederom: eenzaamheid.

Tenslotte. Respect. Diep, diep respect voor Willie die haar verhaal kan en wil vertellen. Voor Anoushka Boet die het verhaal van Willie serieus neemt én in een historische en psychologische context weet te zetten. Respect voor iedereen die dit boek durft te lezen én er iets van wil leren. 

Wil je het boek De zon in de regen lezen? Kijk bijvoorbeeld op Bol.com

Wil je reageren op deze blog of praten over dit boek? Mail info@vpsg.nl en dan kijken we hoe we je verder kunnen helpen.