Door Marjoleine

De komende tijd buigen we ons bij de VPSG over het onderwerp vergeving. In het najaar organiseren wij in samenwerking met de PThU een studiemiddag over dit heikele thema. We zijn er druk mee in de weer en nadere informatie over programma en locatie volgt spoedig.

Ik noem vergeving een heikele kwestie omdat het in onze ervaring een beladen thema is. Veel mensen ervaren druk om te vergeven, terwijl zij daar zelf helemaal niet aan toe zijn. En zelfs deze formulering is al dubieus, want er niet aan toe zijn veronderstelt dat er een moment komt of zou moeten komen waarop zij er wel aan toe zijn. Alsof vergeving iets is wat moet.

Woensdag 4 april jl. bezochten mijn collega Judith van der Werf en ik een studiedag van de SMPR over vergeving. Bij aanvang van de dag werd aan de deelnemers gevraagd om positie te kiezen. Vind je dat vergeving moet, mag, kan, of niet van toepassing is. Wat mij betreft is voor alle opties iets te zeggen, behalve voor ‘vergeven moet’.

Het grote probleem met ‘moeten’ is dat het je innerlijke ruimte inperkt. Innerlijke ruimte is een metafoor voor een binnenwereld die ruimte biedt aan alles wat er in je leeft. De dichter Rumi schreef hierover een gedicht dat als volgt begint:
Dit mens-zijn is een soort herberg/ Elke ochtend weer nieuw bezoek/ Een vreugde, een depressie, een benauwdheid/ een flits van inzicht komt/ als een onverwachte gast/ Verwelkom ze; ontvang ze allemaal gastvrij. (lees hier het hele gedicht: http://www.gedichtbundel.nl/gedichten/de%20herberg.html)

Bij seksueel misbruik spelen er zoveel gemengde gevoelens. Welke ‘gasten’ melden zich allemaal bij de herberg van slachtoffers? Er is vaak woede, maar ook loyaliteit naar de dader. Er is schaamte, maar ook verontwaardiging om onrecht. Er is behoefte aan erkenning en misschien verlangen naar vergeving. De behoefte kan groot zijn om te zeggen: nu moet het maar eens klaar zijn. Nu is het tijd voor vergeving. Het probleem is dat je daarvoor de deur moet dichthouden voor al die ongewenste gasten. Tegen woede moet je bijvoorbeeld zeggen: voor jou is geen plaats in de herberg. Maar laat die gast zich tegenhouden? Vaak weten ze hun weg naar binnen wel te vinden om vervolgens de hele tent op zijn kop te zetten. En als je ze weet buiten te houden, kost dat al je kracht met alle, vaak depressieve, gevolgen van dien.

In een proces van heelwording verdienen alle tegenstrijdige gevoelens en behoeften een plek. Alles mag er zijn en worden verkend. Al die tegenstrijdige posities mogen een stem krijgen, alle ‘gasten’ krijgen een plek aan tafel in de herberg. En wie weet wat er dan kan ontstaan. Wie weet, als de woede een tijd van zich heeft mogen laten horen, als de schaamte schoorvoetend verschijnt, als de schuldgevoelens zich durven tonen, wie weet, ontstaat er dan ruimte voor iets als vergeving. Dat kan, dat mag, maar dat hoeft niet.

Afbeelding herberg is afkomstig van: https://www.dharmatoevlucht.nl/